Duygusal bir yakınlık hissettiğiniz için ya da yazacak bi' ton şeyiniz olduğu için hakkında bir türlü bir şeyler yazamadığınız insanlar vardır ya; işte Feridun Düzağaç da benim için öyle birisidir.
Doksanlı yılların sonu... O zamanlar tek müzik kanalı Kral TV. Arasıra da Best TV falan müzik yayını yapıyor ama ortalıkta dönen şeyler küçük bir havuzda toplanmış, merkezi belli, hitap ettiği kitlesi belli, herkesin kendisini 'megastar', 'hiperstar, 'überstar' gibi göstermeye çalıştığı klipler. Ayrıca müzisyenlerin konuk olduğu bir iki 'Talk-Show' var -ki düşünün ki bunlardan en çok reyting alanı o dönemde de İbo Show-.
Böyle zamanlarda onun da bir kaç klibi vardı, pek seyrek zamanlamalarla düşüyordu ekrana. Bu klipler -özellikle ilk albümündekiler- genellikle diğer kliplere nazaran daha az renkli (tercihen siyah-beyaz), ses kalitesi biraz daha düşük (prodüktörün satmazsa batmayalım felsefesi) ve daha az erotizm içeren klipler olduğu için hem televizyon kanalları tarafından sık sık yayınlanması tercih edilmemiş, hem de yayınlandığında da izleyicide yeterli ilgiyi uyandırmamıştı. Feridun Düzağaç, değerini daha sonra keşfedeceğim Lavinia, Buralar Soğuk ve Beyaz gibi üç önemli şarkısına klip çekmiş olmasına rağmen beni de ilk albümüyle bulamamıştı.
İlk renkli klibini Aşkın E Hâli'ne çekmişti üstad. O kokuşmuş, bugünün tikky'lerini andıran, hayatla en büyük derdi daha fazla eğlence, daha fazla coşku, tempo-forte olan tiplerin dinlediği şarkıcıların klipleri kadar aydınlık bir klip, yine o şarkıların kayıtları kadar güzel bir kayıt ama bütün bu keşmekeşlikten uzak, sanki size bir yandan o pırıltıyı verirken, klipteki duruşu, içindeki o kabarmış yüreği belli eden bakışları, sözü ve müziğiyle kalbimi içten içe oyan, klipteki saçlarını kestikçe kendisinde, zayıflığında, saç stilinde giderek kendimi daha da görmeye başladığım o adama hayranlık duymamam elimde değildi. Bir otobüs yolculuğuna çıkmadan önce ikinci albümü olan "Köprüden Önce Son Çıkış"ın kasedini aldığımı ve yol boyu defalarca dinlediğimi hatırlıyorum. (Şimdi I-Pod var yüklüyorsun sekiz bin şarkı, yolculuk sırasında en az altı binini es geçip, bin sekiz yüzünü yarım yarım dinleyip, iki yüzü çalarken de uyukluyorsun ya, işte öyle böyle değil o dönemler. Her saniyesini zihnine kazıyor, A yüzünden B yüzüne dinliyor, bitince bünyende oluşan sanki bir konferansa katılmışsın havasını hissediyor ve kasedini tekrar dinlemeye başlayınca aynı şeyleri en başından tekrar yaşıyorsun.)
Hiçbir şeyi senin kadar istemedim...
İlk albümü olan "Beni Rahatta Dinleyin"in kasedini alıp şarkılarını kısa süre içinde ezberlemem de uzun sürmedi. O zaman tabi böyle seksen tane müzik sitesi yok ki aratıp akorlarını bulasın. (Seksenin sayısal değerine takılmayın, pek çok anlamında) Oturup parmaklarım acıyana kadar akorlarını bulmaya, akorlarını çıkardıktan sonra da o şarkıları parmaklarım su toplayıp patlayana kadar çaldığımı hatırlıyorum.
Sen asla dün olmayan, bir yaşanmamış an...
Hani yazının başında dedim ya, müzik kanalı yok, Talk-Show yok, o yok bu yok, var olanın da zaten nereye hizmet ettiği belli diye... Böyle bir ortamda da Feridun Düzağaç'ı sadece albüm kapağındaki üç dört resminden, "yayınlansa da izlesem" diye odamda sürekli açık tuttuğum ve dönemin en iğrenç müziklerini sabahtan akşama izlemek zorunda kaldığım (örnek vereyim değil mi, yeri geldi: İbrahim Erkal - Sen Aldırma, Doğuş - Uyan, Gamsız,vs.) Kral TV'deki kliplerinden tanıyabiliyordum. Gazetelerin televizyon sayfalarında (ki o dönem gazetelerin her programda kimin konuk olacağını, hangi dizide hangi sürprizlerin yaşanacağını falan anlatan televizyon ekleri yoktu, genellikle spor sayfasından önceki sayfa bu görevi üstlenen tek sayfaydı) yayınlanacak talk-show'ları takip eder, o hafta tanıtılan, bahsi geçen programda kimin konuk olacağını merakla okurdum. [Unutmuyorum üstad o dönemde, bir seferinde TRT'de bir programa konuk olmuş ve tek gitarla şarkılarını çalmıştı. Ancak TRT resmiyeti içinde çekilen programda kendisinin Adanalı olduğu, üniversite mezunu olduğu, kayıt sürecinde kendisine yardım eden müzisyenlerin kimler olduğu gibi temel bilgiler dışında bir şey öğrenememiştik. (Şimdiki genç kızlar maşallah TV yıldızlarının donlarının rengine kadar her şeyi pek bi' rahat öğrenebiliyorlar, değil mi?)]
Dokunduğum en sıcak ağustos akşamısın...
İstanbul'da daha sık sahne alıyordu belki ama o dönemde başkente çok nadir uğrar, bunların çoğu da alkollü mekânlarda olurdu. Yaşımız tutmadığından, ÖSS dönemimize denk geldiğinden, ertesi sabah dershanemiz olduğundan, denemeler, taramalar, anneler babalar yüzünden gidemezdik işte. Konser akşamları evde mutsuz mutsuz oturduğumu da hatırlıyorum. (Ankara'yı bilenler bilir, Karanfil Sokak'ın metro çıkışında kasetçiler doludur, duvarlarında şarkıcıların posterleri asılıdır. O dönem o duvarlar Murat Göğebakan'ından, Kıraç'ına bir sürü adamın posteri vardı, Feridun Düzağaç'ınki yoktu. Olsa zaten aşıracaktım, merak etmeyin.)
İçime saklan, hep orda kal
Her solukta duymalıyım seni
Umudumda kal, umrumda ol
Sensiz anlamsızım Sevgi...
Konu-komşu, abimlerin ablamların arkadaşları, eş-dost oturmaya geldiğinde "Hadi oğlum amcalara pipini göster"in yerini alan "Hadi oğlum getir de Beyhan Teyzenlere gitar çal" post-modern yaklaşımı yüzünden el-aleme maskara olduğum çok olmuş olsa da, her seferinde Feridun Düzağaç çalardım. [Tabi ne anlasın Beyhan Teyze değil mi? (Bunları okuyorsan ellerinden öpüyorum teyzeciğim)] Çevremdeki insanlar dinlesin diye o iki kasedi arkadaşlarıma verdiğimi, geri alamadığımı, alamadığım için kasetçiye gidip aynı kasetleri defalarca aldığımı hatırlıyorum. [Bu da içime oturmuştur, hep yenisini almak zorunda kaldığımdan, yıllar sonra Feridun Düzağaç'a kasedimi imzalatma imkânım olduğunda şöyle iyice yıpranmış, solmuş bir kaset kabı götürememiştim.]
Yüreğimdeki tüm çiçekleri sana kopardım...
O dönemde herkese soruyordum. "Feridun Düzağaç sever misin?" diye. "Evet" deyip de "iki albümü de var bende" diyenine denk gelmiyordum. Belki denk gelsem kızsa aşık, erkekse kanka olacaktık, olmadı. Kısfmet. [Kasetlerimi de böyle böyle kaptırdım. "Belki sever" diye veriyorsun, hacılıyor, üzerine çöküyor kasedin, olmaz ki.]
Işıklarla oynuyorum, karanlıklara kalarak
Gözlerimi açtığımda bana bakıyorsun ağlayarak
İşte o dönem canıma tak etti ve -artık nasıl bir medenî cesaretse- oturup uzun uzun bir mektup yazdım kendisine. Kendisini ne kadar çok sevdiğimi, müziğini, sözlerini, albüm kapaklarından eksik etmediği çok kısa da olsa denemelerini, aşklarımı, ayrılık acılarımı, ailemi, şunu bunu bir sürü şeyi yalapşap yazdım. Adres kısmına Prestij Müzik'in adresini, alıcı kısmına da Feridun Düzağaç yazarak gönderdim. Uzun süre cevap da bekledim, gelmedi.
Aşık olmuşum, dünyaya düşmüşüm
Kuş olmuşum, hep sevdaya uçmuşum
Yaşım başım almışım, sevmişim evlenmişim
Daha baba olmadan babamı yitirmişim
Acı çekmek kolaymış, alışmışım...
Televizyon kanallarının, müzik dergilerinin, radyoların, şunun bunun artmasıyla hakkında daha da çok şey öğrenebilir oldum. Örneğin evliymiş, bir kız çocuğu varmış. Eşinin adı Sevgi'ymiş ve aslında bir iki şarkısının içine gizlediği o "Sevgi" sözcüğü ne kadar manidarmış.
Sevgi sorular sorsan gizlemesem
Bana öğütler versen dinlemesem
Yüzüme dokunsan, hissetsem birer birer
Sigaramı yaksan boğulsak beraber...
Sevgi sıcacık sarsan üşümesem
Sensizliği asla düşünmesem
Soluğum olsan da seni yaşasam
Yeniden doğmak ister misin
Sevgi...
"Tüm Hakları Yalnızlığıma Aittir" adlı üçüncü albümünü alırken hayal kırıklığına uğramaktan çok korktuğumu hatırlıyorum. Sahip olduğum en güzel şeylerden biriydi o ve yitirmek istemiyordum. Birilerine benzemesinden, alıştığım, kabullendiğim şeyden başka bir şey olmasındandı bu korkum. Ama öyle olmadı. O albümü, tıpkı kendisinin, artık iyice renklenen televizyon dünyamızın çiçeği burnunda müzik kanallarının birinde tasvir ettiği gibi "Kent insanının yalnızlığını anlatan bir albüm"dü. Üstelik diğerlerine göre daha çok "tutmuş"tu. Bu da onu artık daha çok görebilecek, daha çok seyredebilecek, sağda solda daha çok dinleyebilecek olduğumuza bir işaretti. [O bahsettiğim Karanfil Sokak'taki kasetçilerin önünden geçerken artık Feridun Düzağaç duyabiliyordum ve bu sadece Feridun Düzağaç'ın, Universal Müzik'in ya da menajerin değil, aynı zamanda benim de başarımdı gibi hissediyordum, gençtim, sevmiştim.]
Gözlerini ver umudum olsunlar
Öyle güzel pırıltısı var, sönmez onlar...
O dönemlerde reşit olup konserlerine gitmeye başladım. Kimi zaman -özellikle başka gruplarla Ankara'ya geldiği festivallerde daha büyük bir kalabalıkla ama çoğu kez de belki üç yüz, dört yüz kişiyle beraber dinliyorduk onu. [Hatta dördüncü albümü çıkmadan önceki son Ankara konserinde elli ilâ yüz kişi arasında bir seyirci vardı. Bir sarhoş "Biz bizeyiz Feridun" diye bağırmıştı ve o da "biz zaten hep biz bizeydik" diyerek yüreğimi bir kez daha feth etmişti. (Heheyt yine coştum.)]
İçimden şehirler geçiyor
Her durakta duruyor inmiyorsun
Seni en sıcak ben öperdim, kim bilir!
Ama sen, bilmiyorsun...
Sonrasında "Orjinal - Alt Yazılı" albümü düştü piyasaya. Diğerlerine göre daha popüler sayılabilecek, daha geniş bir kitleye hitap etme olasılığı yüksek bu albüm Feridun Düzağaç'ı iyi tanımayanlar için "Feridun Düzağaç'a yakışmayan bir albüm" olarak tanımlandı uzun süre. Oysa onu iyi bilen -ki naçizane bu noktada bunu söylemeliyim- benim gibi kişiler için ise Feridun Düzağaç sanki yeni öğrendiği bir dilde ama yine kendini, yine o kabarmış yüreğini, yine o renkli klibindeki gibi o dünyanın içine girip de bambaşka bir şeyi anlatıyordu.
Okulu asıp oyuna kaçar bıraksam hâlâ
Ama çok düştü, incindi yoruldu
Dinlenmeli, kalbim doğrusu...
Tabi bu üslûp konserlerine alışık olmadığımız simaları da doldurdu. "Boş Ders Şarkısı"nın adını "Hocam" ya da "Hayat Bilgisi" sanan, Feridun Düzağaç şaheserleri olan "Buralar Soğuk", "İçimden Şehirler Geçiyor", "Yalnızlığım Sana Emanet", "Beyaz", "Ela" çalarken sıkılan gençler ısrarla "FD"leri, aslında bir Ezginin Günlüğü şarkısı olan "Düşler Sokağı"nı ister ve bu şarkılarda eğlenir oldular.
Bir film şeridi gibi geçiyorum şimdi
Olmayanlarımın içinden
Çok isteyince oluyordu hani
Söyle nerdesin, hiç gelmeyen...
Yine bir Ankara konseri öncesinde onunla tanışma fikrini kafama, kendi yazdığım ve yaklaşık olarak iki bin altı yüz seksen sekiz (bu sayı önemli) kişiden duyduğum "Senin tarzın Feridun Düzağaç'a benziyor" şarkılarını barındıran CD'mi (kasetten CD'ye geçiş yaşadık yazıda fark ederseniz.) cebime koyup konsere gittim, eğlendim. Sonrasında da öğrendim ki, isteyen hayranlarını kulise alıp tanışıyormuş üstad, bunu hep yapıyormuş. Hasıl-ı kelâm gittim, kapı önü nispeten kalabalık tabi. Kızlar heyecandan tir tir tirtiyor. İçeri girdim nihayet, imzalatacak hiçbir şeyim yok yanımda sevgilimin resmini imzalatacağım, bekliyorum. Ama tabi ben de en az kızlar kadar heyecanlıyım, tir tir tirtiyorum ben de. (İkinci kez yapıyorum, yazım hatası değil anlaşılsın diye) İmzayı aldım, sonra da CD'yi vermek istediğimi söyledim. "Aa çok güzel olur" dedi. "Yalnız telefonunu da yaz, e-mail'le uğraşmayalım" dedi. Ben de ona daha önce kendisine mektup yazdığımdan bahsettim ve -inanılmaz bir şekilde- adımı hatırladığını söyledi. O an dünyanın en mutlu insanıydım şüphesiz. CD'yi verip çıktım, sonra dışarıdaki kızlar "Ne oldu? Ne konuştunuz?" türünde sorular sordular elbet. Hatta bir tanesi "Sana telefonunu verdi mi?" diye de sordu. Hay Allah, ne yapacaksa...
Küçücükken kollarımdan taşıyordu yaşamak heyecanı
Parlaktı bütün renkler
Büyüdükçe adımlarım, nasırlaştıkça yüreğim küçüldü anlam
Cebime sığdı, tüm şehirler...
Bir sonraki konsere de gittim elbet, beni görünce direkt grubumuzun adını söyledi gülümseyerek. (Reklama girmesin, söylemeyeyim şimdi) İngilizce şarkılarımızı dinlemediğini eleştirel bir üslûpla dile getirdi kendisi. Şarkılarda hoş şeylerin olduğunu, zaman zaman da kendisininkilere benzeyen tınılar yakaladığını söyleyerek şarkılarımın kendisininkileri andırdığını söyleyen bin altıyüz seksen dokuzuncu kişi oldu. Gerçekten o akşam, tarifsiz bir mutluluk içinde eve döndüğümü anlatmama gerek yok sanırım.
Bu gece dumanımda kaybolasım var
Bu gece kendimi unutasım var
Kuş olup uçamayasım, denize düşüp boğulasım var
Kendimden kurtulasım var...
Bu yazıyı yazmama başlamamın üzerinden saatler, onu dinlemeye başlamamın üzerinden yıllar geçti. Şu an bir albümünün çıktığını duysam koşa koşa gider alırım. Her albümünde eski "Feridun Düzağaç"tan biraz daha uzaklaştığını söyleyenler olsa da, ben onun bize her albümde o bildiğimiz "Feridun Düzağaç"ı başka başka dillerde, başka başka şekillerde anlatıyor olduğunu biliyorum.
İyiki varsın üstad, iyiki varsın...
